Het koloniaal verleden ligt in wonderlijke sporen om ons heen…

EducatieStudio verkent het Nederlands koloniale verleden, door bronnen te bestuderen en archieven te ontsluiten. Om deze geschiedenis toegankelijk te maken voor een nieuw en breed publiek, presenteren wij (populair)wetenschappelijke publicaties, lezingen, lespakketten, workshops en theatervoorstellingen.

Zonder haar koloniale verleden zou Nederland er nu anders uitzien. Onder de vlag van de West-Indische Compagnie werden meer dan 600.000 Afrikaanse mannen, vrouwen en kinderen naar Suriname en de Nederlandse Antillen vervoerd. Deze slavenhandel floreerde tijdens de Gouden Eeuw, toen Nederland hét centrum van de wereldhandel was. Nederland verdiende grof geld aan de slavenhandel; gevangengenomen Afrikanen werden tewerk gesteld op plantages, waar ze onder onmenselijke omstandigheden suiker, cacao, koffie en tabak moesten produceren.

Nederland had nu ook een ander aanzien gehad zonder de steun en inbreng van de voormalige Nederlandse koloniën tijdens de Tweede Wereldoorlog. Suriname en de Nederlandse Antillen leverden niet alleen strijdkrachten, maar ook bauxiet en onderdelen voor de bevoorrading van het leger. Verder konden Joden in Suriname hun religieuze kostbaarheden in veiligheid brengen, buiten de synagoge om plundering te voorkomen. In Curaçao werden kosten noch moete gespaard om uit Europa gevluchte Joden daar op te vangen. Scholieren en bewoners in de koloniën zamelden bovendien geld en goederen in om bezet Nederland te steunen.

Hoewel dit alles lang geleden lijkt, is het verleden toch heel tastbaar; als we langs de Amsterdamse grachtenhuizen lopen, is op de gevelstenen nog steeds zichtbaar met welke handel in de West de familie het geld verdiende. Zo zien we zwarte figuren, tabaksbladeren of vaten met koffiebonen afgebeeld. In ons dagelijks leven gaan we naar de toko om heerlijke exotische specerijen te kopen, swingen we op salsa, of geven doekoe uit om een brada of chica te verwennen.

Maar we ervaren ook de duistere kant van dit verleden nog aan den lijve: veel nieuwkomers ondervinden discriminatie op de arbeidsmarkt. Het blijkt dat een Nederlander betere kansen heeft, zelfs als hij een strafblad heeft, dan een sollicitant een etnische naam op zijn curriculum vitae. Op de sleutelposities in media en in topmanagement van de overheid en het bedrijfsleven zien we nauwelijks gekleurde mensen. Waarom zien we onze veelkleurige samenleving zo weinig weerspiegeld in deze sectoren?

Als reactie op racisme en discriminatie is momenteel een beweging van zwart bewustzijn in opkomst. Ze stelt misstanden aan de kaak in een samenleving waarin de ‘echte’ Nederlander wordt bevoorrecht. Die is zich daar nog onvoldoende van bewust.

EducatieStudio verkent en belicht deze controversiële, maar belangrijke vraagstukken binnen het kader van hedendaags burgerschap. Op deze manier brengen we kennis van elkaars geschiedenis over en creëren we wederzijds begrip en respect.

EducatieStudio is een initiatief van Aspha Bijnaar.